Nowelizacja ustawy Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 roku wprowadziła instytucję gwarantującą osobie ogłaszającej upadłość ochronę przeciwko negatywnym skutkom sprzedaży lokalu mieszkalnego bądź domu jednorodzinnego w toku postępowania upadłościowego. Zgodnie z art. 342a ustawy Prawo upadłościowe, jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy. Wskazać należy, iż powyższa procedura inicjowana jest na wniosek samego zainteresowanego, tj. upadłego a wniosek procedowany jest przez sędziego-komisarza. W przypadku odmowy wydzielenia przedmiotowej kwoty – upadłemu służy zażalenie na postanowienie składane do tego samego sądu – wydziału gospodarczego do spraw upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Bez znaczenia jest natomiast fakt, czy upadłym jest konsumentem czy też osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.
Przepisy prawa nie określają odgórnie przedmiotowej kwoty. Każdorazowo uzależnione jest to od decyzji sędziego-komisarza, który, zgodnie z brzmieniem art. 342a ustawy Prawo upadłościowe, winien rozpatrzeć wniosek mając na względnie potrzeby mieszkaniowe upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, możliwości zarobkowe wnioskodawcy, przewidywaną bądź uzyskaną cenę sprzedaży lokalu mieszkalnego bądź domu jednorodzinnego jak również przeciętny czynsz najmu w tej samej lub sąsiedniej miejscowości. Po powyższej analizie indywidualnej sytuacji upadłego jak również rynku nieruchomości, sędzia-komisarz dokonuje uśrednienia kwoty, jaka musi być wystarczająca dla zapewnienia godnych warunków życiowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu.
Powyższa procedura jednoznacznie i pozytywnie sprzyja podjęciu decyzji o ogłoszeniu upadłości oraz niweluje obawę przed skutkami postępowania w postaci sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład masy upadłości.