ZARZĄD MAJĄTKIEM PRZEZ UPADŁEGO

Podstawowym skutkiem ogłoszenia upadłości jest okoliczność utraty przez upadłego prawa zarządu oraz możliwości korzystania z mienia wchodzącego w skład masy upadłości i rozporządzania nim. Oznacza to, iż osoba taka nie może w jakikolwiek sposób korzystać ze swoich praw majątkowych – własność, najem, użytkowanie wieczyste etc etc. Wyjątek stanowi korzystanie przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku wchodzącym w skład masy upadłości, z tego mieszkania. Zakres i czas powyższego korzystania określa sędzia-komisarz. Korzystanie z mieszkania możliwe jest tylko w takim zakresie, w jakim nie przeszkadza w likwidacji tego składnika majątku. Tyczy się to również okresu korzystania – zazwyczaj do momentu zaoferowania tego składnika nabywcom (po dokonaniu wyceny i uzyskania zgody sędziego-komisarza na sprzedaż).

Skutek w postaci utraty prawa zarządu majątkiem następuje z mocy prawa z dniem wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości, tj. od godziny 0:00 tego dnia chyba, że w postanowieniu wskazano godzinę jego wydania.

Z chwilą utraty prawa zarządu upadłego wygasają również wszelkie pełnomocnictwa, których upadły udzielił uprzednio, tj. pełnomocnictwa ogólne, pełnomocnictwa szczególne, do konkretnych czynności jak również pełnomocnictwa nieodwołalne, niezależnie od odmiennych zastrzeżeń w ich treści, jak i niezależnie od stosunku umownego będącego podstawą umocowania. Powyższe tyczy się również prokury.

Podobne regulacje dotyczą postępowań sądowych, których stroną jest upadły. W niniejszym przypadku traci on legitymację formalną do występowania w tych postępowaniach a na jego miejsce podstawiony zostaje syndyk masy upadłości. Wskazać należy, iż powyższe dotyczy takich postępowań, które swoim przedmiotem oddziałują na masę upadłości niezależnie czy upadły występuje w roli powoda czy pozwanego, czy chodzi o pozycje bierne czy czynne masy upadłości, o zasadzenie świadczenia czy też o ustalenie i ukształtowanie stosunku prawnego czy prawa. Upadły zachowuje legitymację jedynie w sprawach, które nie dotyczą masy upadłości. Zalicza się do nich roszczenia majątkowe odnoszące się do mienia niewchodzącego do masy upadłości, roszczenia, które ze względu na swój charakter nie podlegają zaspokojeniu z masy, roszczenia dotyczące praw niezbywalnych (np. służebności osobiste, prawo dożywocia), roszczenia dotyczące majątkowych praw podmiotowych związanych ściśle z osobą dłużnika (np. prawo do firmy, w której mieści się nazwisko upadłego, autorskie prawa osobiste). Upadły zachowuje legitymację również w postępowaniach, w których poszukuje ochrony swoich praw niemajątkowych, także związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Natomiast w przypadku gdyby upadły za naruszenie dóbr osobistych (nazwiska, firmy, praw autorskich) uzyskał zadośćuczynienie na podstawie art. 448 KC, kwota pozyskana z tego tytułu weszłaby do masy upadłości stanowiąc majątek nabyty w toku postępowania upadłościowego, który może służyć do zaspokojenia wierzycieli.

Zarząd majątkiem powraca do upadłego z chwilą prawomocnego umorzenia, zakończenia bądź uchylenia postępowania upadłościowego.